Κεντρική Εικόνα: '°HRIAM, tamata charms bracelet, collab project with Melissanthi Spei, photo Nicolas Odyssea Andreou

Μαίρη Χαριτωνίδη είναι το όνομα της εικαστικού και κοσμηματοποιού, η οποία βρίσκεται πίσω από το καινούριο αλλά εδραιωμένο brand κοσμημάτων °'HRIAM. Όλα τα κοσμήματα σχεδιάζονται και δημιουργούνται σε Κοπεγχάγη και Αθήνα, τόπους που αποτελούν έμπνευση για την υλοποίησή τους. Η διαχρονικότητα, η εξατομίκευση και η βιωσιμότητα είναι μερικές μόνο από τις ποιότητες των συλλογών της °'HRIAM, ενώ επίσης χαρακτηριστικό όλων των κομματιών είναι το ότι απευθύνονται σε όλα τα φύλα. Τα κοσμήματα συνδυάζουν τη μεσογειακή τεχνοτροπία με τη σκανδιναβική αρμονία σε εξαιρετικά σύνολα. Η συλλογή με τίτλο SHALES, η οποία και αποτελεί τη γνωστότερη σειρά του brand, βρίσκεται από τον Νοέμβριο στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Μαίρη, θα ήθελες να μας πεις ποιο είναι το ακαδημαϊκό και καλλιτεχνικό σου υπόβαθρο; Πώς προέκυψε να ασχοληθείς με το κόσμημα;

Σπούδασα Πολιτισμό & Πολιτιστική Διαχείριση στην Αθήνα, δούλεψα για κάποια χρόνια σε πολιτιστικούς φορείς και έπειτα μετακόμισα στην Κοπεγχάγη για να συνεχίσω με συγγραφή και κινηματογράφο, καταλήγοντας στο μεταπτυχιακό της Αισθητικής των Μέσων. Στον ελεύθερό μου χρόνο θα επιδιώξω να επισκεφθώ εκθέσεις, να πάω σινεμά ή θέατρο, να διαβάσω και να γράψω. Με ενδιαφέρει η τέχνη σε όλες τις εκφάνσεις της.

Το κόσμημα ήταν πάντα εκεί με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Με γοητεύει πώς ένα αντικείμενο γίνεται προέκταση ενός αυτιού ή μιας μύτης, πώς γίνεται κομμάτι ενός δακτύλου, πώς ένα κολιέ μπορεί να γίνει φυλαχτό και σύμβολο, αναπόσπαστο κομμάτι πάνω στο σώμα. Είναι κάπως το μικρότερο μέρος μιας εμφάνισης και παράλληλα το σημαντικότερο, η λεπτομέρεια, η στιλιστική άποψη, το στόλισμα. Το κόσμημα μπορεί να αποτελέσει ξεχωριστό προσωπικό δώρο, και κάτι που περνά από γενιά σε γενιά φέροντας σημασίες και στιγμές, ακόμα και συναισθήματα. Ασχολούμουν από μικρή με το κόσμημα, όμως σταμάτησα για κάποια χρόνια και έπειτα κάπως επανήλθε τόσο φυσικά, που δεν πρόσεξα καν πώς δημιουργήθηκε η °'HRIAM .

°HRIAM, ultimatum extravaganza, image by Konstantinos Argyriou

Τα τελευταία χρόνια ζεις ένα μεγάλο μέρος της ζωής σου και εργάζεσαι στην Κοπεγχάγη. Πώς είναι η εμπειρία σου μέχρι τώρα από τη Δανία;

Η Κοπεγχάγη είναι ό,τι καλύτερο μου έχει συμβεί ποτέ σε σχέση με την προσωπική μου εξέλιξη. Νιώθω ότι βρέθηκα εκεί για να προετοιμαστώ για τη δεύτερη πράξη της ζωής μου, να ωριμάσω και να λαξεύσω τον εαυτό μου όπως ακριβώς θέλω. Δεν θα ήμουν η ίδια αν δεν είχα έρθει ποτέ στην πόλη αυτή. Η αλλαγή ήταν απότομη στην αρχή και δεν ήμουν έτοιμη, παρ’ ότι ήταν δική μου επιλογή να φύγω συγκεκριμένα προς τα εκεί. Μου πήρε δύο ολόκληρα χρόνια για να προσαρμοστώ πλήρως και να την αποκαλέσω “σπίτι μου”. Η Κοπεγχάγη μού συμπληρώνει την Αθήνα και το αντίστροφο. Εξακολουθώ να δυσκολεύομαι με τα πέρα δώθε, αλλά δεν γίνεται να κάνω αλλιώς. Αδυνατώ να σκεφτώ τη μονιμότητα είτε στη μία είτε στην άλλη. Προτιμώ να μοιράζομαι.

Ποια είναι η δημιουργική διαδικασία που ακολουθείς, και ποια μέσα χρησιμοποιείς στην πρακτική σου;

Δεν κατέχω την τέχνη της αργυροχρυσοχοΐας, απλώς καταπιάνομαι με όσα έχω μάθει και παρατηρήσει εδώ κι εκεί, παίζοντας με τις φόρμες και τα υλικά. Είναι μάλλον θρασεία η στάση αυτή, όμως, για να είμαι ειλικρινής, με απελευθερώνει η έλλειψη συγκροτημένης εκπαίδευσης και πρακτικού υπόβαθρου. Μου αρέσει που δεν ξέρω ποιο ακριβώς εργαλείο θα ‘πρεπε να χρησιμοποιήσω ιδανικά, και κάπως στο τέλος όλα τα αντικείμενα θα εξυπηρετήσουν τη δουλειά μου, γιατί έτσι ξεφεύγω από το εφικτό ή το αδύνατο και δεν προδικάζω τα σχεδιαστικά στάδια μέσα στο κεφάλι μου. Αφήνω τις ιδέες μου να με καθοδηγήσουν, και θα φτάσω κάπου, χωρίς να με περιορίζει ένας εμπειρικός ή τεχνικός κανόνας. Με αφορά πολύ η ύλη και οι μετατροπές της, οι ιδιότητες που παίρνει ή όχι από το περιβάλλον της και πώς μπορεί να την κατευθύνει ο άνθρωπος. Η δράση των μορφών είναι πολύ σημαντικό κομμάτι για μένα. Ολοκληρωμένα σχέδια δεν υπάρχουν σχεδόν ποτέ, αλλά συνήθως έχω κάποιο κείμενο που δουλεύω παράλληλα.

Όλα ξεκινούν με την ιδέα, ακόμα κι αν δεν την έχω εντοπίσει και αποτυπώσει απολύτως. Για παράδειγμα, η τελευταία μου συλλογή “POMEGRANATES” προήλθε από την πρόθεσή μου να εφαρμόσω στο έργο τούς σπόρους του ροδιού, που γίνονται δέντρο κι έπειτα λουλούδια και μετά καρποί και πάλι από την αρχή. Αυτός ο κύκλος του σπόρου, της ζωής, της ωρίμανσης και του θανάτου αποδόθηκε με την κοκκίδωση. Προσπάθησα να μιμηθώ με έναν πλαστικό τρόπο την αρχαία αυτή τεχνική, και να της δώσω μια σύγχρονη διάσταση με ύψη, βάθη και πλευρές. Έτσι προέκυψαν κάποια κομμάτια που αντιπροσωπεύουν αυτή την αφήγηση, η οποία με απασχολεί έντονα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο (birth - bloom - death). Επιπλέον, δουλεύω πολύ με οργανική ύλη και θραύσματα υλικών που βρίσκω, οτιδήποτε μου φαίνεται ενδιαφέρον από οτιδήποτε υπάρχει στο περιβάλλον μου και μπορώ να χρησιμοποιήσω. Δουλεύω άτακτα και χωρίς συγκεκριμένη μεθοδολογία. Με απορροφά πολύ η πρακτική χωρίς να σκέφτομαι πάντα πώς θα φτάσω σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Το τελικό αντικείμενο θα είναι ημιτελώς ολοκληρωμένο και το αντιλαμβάνομαι ασυναίσθητα όταν το συναντήσω στη δουλειά. Ο Sol LeWitt είχε πει, «Η ίδια η ιδέα, ακόμα κι αν δεν είναι αποτυπωμένη, είναι τόσο έργο τέχνης όσο κάθε τελικό προϊόν». Το σκέφτομαι καμιά φορά αυτό και το πόσα έργα μπορεί να έχουμε δημιουργήσει πριν φτάσουμε στο τελικό αυτό. Τα έργα μου είναι ακατάστατα, κάποια προκύπτουν από οργανικές ύλες ή κερί (μικρογλυπτικά στο χέρι), κάποια είναι ψηφιακά χτισμένα και τυπωμένα (3d sculpting & printing) και κάποια υβριδικά.

HRIAM, the shield bespoke

photo BlenderFactory aka Valiana Variantza

Πώς θα περιέγραφες η ίδια τα κοσμήματά σου σε σχέση με τον σχεδιασμό και την αισθητική τους γλώσσα; Ποια η ερευνητική διαδικασία που ακολουθείς και ποιες οι σημαντικότερες πηγές έμπνευσής σου;

Σχεδιαστικά θα έλεγα πως το κόσμημά μου είναι ακατέργαστο, ωμό και γεμάτο λάθη. Το στυλ μάλλον είναι αφηρημένο κάποιες φορές, άλλες μινιμαλιστικό. Η αισθητική γλώσσα εννοιολογική αλλά και σημειολογική μαζί.

Δεν υπάρχει τίποτα συγκεκριμένο που να έχω παρατηρήσει ότι με εμπνέει. Μπορεί να είναι μία λεπτομέρεια πάνω σε ένα κτίριο, μια πινελιά πάνω σε έναν πίνακα, μια αφήγηση, ένα πρόσωπο, ένα σύνολο ερεθισμάτων, μία ιδέα, δεν ξέρω πραγματικά. Όσον αφορά την ερευνητική διαδικασία, συνήθως θα έχω μια θολή έννοια και μετά θα υποθέσω τις προεκτάσεις της κατά τη διάρκεια της δημιουργίας ή της παραγωγής, και αυτή θα μεταβάλλεται διαρκώς μέχρι το τελικό μοντέλο. Μπλέκω τη μόδα με το σινεμά και τη λογοτεχνία, και οτιδήποτε άλλο με αφορά, με κάτι το προσωπικό.

HRIAM, selection from The Pomegranate Collection

Γιατί θεωρείς πως η τέχνη του κοσμήματος είναι τόσο αγαπητή; Ποιο είναι το δικό σου αγαπημένο κόσμημα και τι σημαίνει για σένα;

Πιθανώς, ο πιο προφανής λόγος είναι ότι χρησιμεύουν ως κειμήλια. Όπως στις περιπτώσεις των μοναδικών κατά παραγγελία τεμαχίων, όπου μπορεί να εγκιβωτίζεται μια άφατη αφήγηση με σκοπό να ερμηνεύσει ή διαφυλάξει ιδιαίτερες έννοιες. Αυτά τα μικρά γλυπτικά αντικείμενα αποτελούν σημαντικό απόσπασμα της ανθρώπινης ιστορίας εδώ και αιώνες, για διάφορους λόγους, όπως καλλωπιστικούς, συμβολικούς, ακόμα και για λόγους επίδειξης δύναμης ή καλλιτεχνικής έκφρασης. Είναι περίπλοκο, ο κάθε ένας αποκτά ένα κομμάτι προερχόμενος από διαφορετική νοοτροπία. Προσωπικά, λατρεύω τα κοσμήματα που με εντυπωσιάζουν ως το αποτέλεσμα μιας μελέτης στην υπομονή, τη διάνοια και την επιδεξιότητα, την αφοσίωση και τη μοναδικότητα.

Το χρυσό μου δαχτυλίδι με το μαύρο ακατέργαστο διαμάντι. Ένα σχέδιο μοναδικό λόγω κοπής και αδόκιμο για τα κλασικά δεδομένα της κοσμηματοποιίας. Αυτή η πέτρα διαμορφώνεται τυχαία στο σπάσιμο και το μέταλλο τη δένει σταθερά, ώστε μαζί να αποτελούν μία μοναδική οντότητα. Ταυτίζομαι πολύ με αυτή τη δομή και τις αφηγήσεις που μου πυροδοτεί.

HRIAM, cyclades necklace, shales collection

Θα ήθελες να μοιραστείς κάποιες σκέψεις σχετικά με τη βιομηχανία και με το αποτύπωμα που μπορεί να αφήνει στον πλανήτη; Πώς θεωρείς πως είναι το “σωστό” εμπόριο;

Εδώ υπάρχουν πολλά θέματα… και κάποια είναι άλυτα. Νομίζω πως ο ασφαλέστερος τρόπος είναι η συνειδητή και ίσως κατά παραγγελία κατασκευή, οι πιστοποιήσεις, η ανακύκλωση υλικών. Γενικά, η διασφάλιση της διαφανούς προέλευσης υλικών, της ηθικής παραγωγής καθ’ όλα τα στάδια και σε όλους τους τομείς, και το να θέτεις στόχους προς αυτή την κατεύθυνση, όπως τη δημιουργία διαχρονικών έργων.

Σε ποιους απευθύνονται τα κοσμήματά σου, για ποιον δημιουργούνται;

Για τον οποιονδήποτε. Απευθύνονται κυριολεκτικά στον οποιονδήποτε. Το εννοώ πραγματικά αυτό και προσπαθώ να το επικοινωνήσω όσο το δυνατόν περισσότερο. Δεν φτιάχνω μόνο τα κομμάτια που υπάρχουν στις συλλογές μου, αυτά απλώς επιλέγω να παρουσιάσω ως ένα σύνολο δουλειάς. Πέραν αυτού, δουλεύω μοναδικά κομμάτια για προσωπικές παραγγελίες σε συνεργασία με τον αναθέτη για τον σκοπό που επιθυμεί, και εκεί είναι που έχω την τιμή να ανταποκριθώ στην πρόκληση για να δημιουργήσω κατ’ αποκλειστικότητα, μιας και συνήθως θα είναι δώρο ή κάποιο αντικείμενο σημασίας και θα εξιστορεί κάτι σημαντικό. Αυτό μου αρέσει πολύ, να βάζω μια πινελιά στις ζωές των ανθρώπων. Με γεμίζει χαρά να σκέφτομαι την ύπαρξη αυτού του αντικειμένου, που προέκυψε από τη δουλειά μου, σε σχέση με τον κομιστή.

Τι κάνεις πέραν των κοσμημάτων; Δημιουργείς κάτι συγκεκριμένο αυτό τον καιρό;

Πέρα από το κόσμημα, έχω ξεκινήσει να κατασκευάζω έναν πολυέλαιο, ασχολούμαι πολύ με το έπιπλο και τη διακόσμηση. Στο μέλλον θέλω πολύ να παίξω με κατασκευές μεγάλης κλίμακας, όπως κτίρια, κι ελπίζω να μου δοθεί η ευκαιρία γι’ αυτό, γιατί δεν ξέρω τι θα κάνω τις ιδέες μου αν δεν τις υλοποιήσω, δεν χωράνε σε κείμενα και σκίτσα.

«Stay true, dripping in gold». Θα μπορούσες να μας πεις δυο λόγια για αυτή τη φράση;

Αυτή τη φράση τη χρησιμοποιούμε πολύ στη °'HRIAM. Ο χρυσός υποτίθεται πως δεν δημιουργήθηκε στη γη, αλλά σχηματίστηκε μέσω συγκρούσεων σουπερνόβα και άστρων νετρονίων που συνέβησαν πριν καν σχηματιστεί το ηλιακό μας σύστημα. Είναι ένα μέρος όλου του κόσμου, από το οποίο προέρχεται η λέξη κόσμημα [< κοσμέω/κοσμῶ]. Η φράση είναι μία πεποίθηση να είμαστε αυθεντικοί, πολυδιάστατοι και αυτόφωτοι.