Day and Night, Then Day Again

Η γκαλερί The Breeder παρουσιάζει την έκθεση «Day and Night, Then Day Again» του καταξιωμένου εικαστικού Κώστα Πανιάρα (1934–2014). Κατά τη διάρκεια μιας καριέρας πενήντα πέντε χρόνων, ο Πανιάρας ανέπτυξε ένα εντυπωσιακά πολυδιάστατο έργο που αμφισβήτησε τα όρια των καλλιτεχνικών μέσων.

Η έκθεση επαναφέρει στο προσκήνιο μια καθοριστική στιγμή της πορείας του, παρουσιάζοντας έργα από την εμβληματική σειρά «Ημέρα και Νύχτα», που δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1980. Τα έργα αυτά εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην Galerie Samy Kinge στο Παρίσι (1982) και στην Iolas-Jackson Gallery στη Νέα Υόρκη (1983), αποτελώντας μέρος της μακροχρόνιας συνεργασίας του Πανιάρα με τον θρυλικό γκαλερίστα και συλλέκτη Αλέξανδρο Ιόλα. Αψηφώντας τις παραδοσιακές μεθόδους ζωγραφικής, ο Πανιάρας πειραματίστηκε με βιομηχανικά υλικά, χρησιμοποιώντας φύλλα βινυλίου που δίπλωνε προσεκτικά για να δημιουργήσει δυναμικές εντάσεις. Η προσέγγισή του υπήρξε ταυτόχρονα ριζοσπαστική και ποιητική, ενσαρκώνοντας μια μινιμαλιστική διάθεση που ανέδειξε τις δυνατότητες της αφαίρεσης.

Η σειρά «Ημέρα και Νύχτα» ξεδιπλώνεται σαν ένα χρωματικό ταξίδι, όπου οι αποχρώσεις εξελίσσονται σταδιακά -από το σκοτάδι στο φως, από το θερμό στο ψυχρό- συχνά παρεμβαλλόμενες από λαμπερά χρυσά και ασημένια στοιχεία. Αυτό το παιχνίδι του φωτός αντανακλά το πέρασμα του χρόνου και τον συνεχή ρυθμό της ημέρας που χάνεται στη νύχτα. Μέσα από τη σχολαστική διαδικασία της πτύχωσης των υλικών του, ο Πανιάρας μετέτρεψε τις προσωπικές του παρατηρήσεις για τα φυσικά φαινόμενα και το τοπίο σε μια υποβλητική οπτική γλώσσα.

Επιστρέφοντας στα ιστορικά αυτά έργα σχεδόν σαράντα χρόνια μετά τη δημιουργία τους, η έκθεση «Day and Night, Then Day Again» επισημαίνει τη διαχρονικότητα τους. Ο Πανιάρας άλλωστε οραματιζόταν την τέχνη ως έναν ανοιχτό διάλογο, δηλώνοντας: «Μεταχειρίζομαι την τέχνη μου για να μαντέψω νέες εικόνες… Έτσι κι αλλιώς το έργο τέχνης φεύγοντας από τα χέρια του δημιουργού του αρχίζει μια ανεξάρτητη πορεία, κάθε φορά ανάλογη με την ανάγκη και την αισθητική άποψη εκείνου που το βλέπει και το ζει».

Η έκθεση αναδεικνύει τη δύναμη του οράματος του Πανιάρα -μια ισορροπία ευαισθησίας και έντασης, αφαίρεσης και μυθολογικής διάστασης-, ενώ παράλληλα γιορτάζει την παρακαταθήκη του ως ενός Έλληνα καλλιτέχνη με σημαντική διεθνή παρουσία. Περισσότερο από μια υλική διαδρομή, το έργο του προσκαλεί σε μια συναισθηματική και υπαρξιακή εξερεύνηση του χρόνου, της μνήμης και της μεταμόρφωσης. Η γκαλερί The Breeder, μέσα από αυτήν την έκθεση, επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να προβάλλει ιστορικές καλλιτεχνικές φωνές και αφηγήσεις, εντάσσοντάς τες στον σύγχρονο εικαστικό διάλογο.

***

Ο Κώστας Πανιάρας (Κιάτο Κορινθίας, 1934 - Αθήνα, 2014) σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη. Το 1956 πήγε στο Παρίσι, όπου σπούδασε λιθογραφία στην École des Beaux-Arts, ζωγραφική με τον André Lhote, καθώς και ψηφιδωτό και φρέσκο με τον Gino Severini. Την ίδια χρονιά παρουσίασε την πρώτη ατομική του έκθεση στην Αθήνα, ενώ ακολούθησαν πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 1961 πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στη Νέα Υόρκη, στην γκαλερί Alexander Iolas, σηματοδοτώντας την αρχή μιας 25ετούς συνεργασίας με τον Αλέξανδρο Ιόλα. Συμμετείχε στην Μπιενάλε του Παρισιού (1961) και στην Μπιενάλε του Τόκιο (1964), καθώς και στις εκθέσεις Art in America (1962, 1966). Αναδρομικές εκθέσεις του πραγματοποιήθηκαν στην Πινακοθήκη Πιερίδη (1984) και στο Μουσείο Μπενάκη (2007). 

Ο Πανιάρας πειραματίστηκε με ένα ευρύ φάσμα μέσων και τεχνικών, ακολουθώντας τα διεθνή ρεύματα της εποχής του. Στη ζωγραφική του το χρώμα είναι το κυρίαρχο στοιχείο, συντελώντας στη δημιουργία συνθέσεων με μεγάλες επιφάνειες, ενώ η χρήση πτυχωτού πλαστικού σπάει την παραδοσιακή επιπεδότητα, προσδίδοντας ανάγλυφη, κυματιστή υφή. Με την ίδια λογική, χρησιμοποίησε το χρώμα και στα γλυπτά και τις εγκαταστάσεις του, επεμβαίνοντας στη φόρμα γνωστών κλασικών έργων και προκαλώντας μια διαφορετική ερμηνεία τους.