Κεντρική Εικόνα: Ροκάνι

Μεταλλουργία, εργαστήρια, πρατήρια, ήχοι μηχανών, φτιαγμένα αμάξια και λίγη ρακή. Ο Κεραμικός είναι η απόπνοια της βιομηχανικής ιστορίας της Αθήνας μια ανάσα από το κέντρο, ακόμα στεγάζει ροκανίδια και χέρια που δεν μένουν μόνο στον σχεδιασμό αλλά προχωρούν και στην υλοποίηση. Αρχετυπικά, μέχρι και άτομα που ασχολούνται με την κατασκευή έχουν μια πολύ συγκεκριμένη άποψη, ίσως στερεοτυπική, για το τι και πώς είναι ένα “μαστόρι” και πώς οργανώνεται ένα εργαστήριο οποιασδήποτε κλίμακας. Οι LUDD και το Ροκάνι διαψεύδουν τις φήμες και φιλόξενα υποδέχονται μνήμες και σύγχρονες τεχνικές στον χώρο τους στον Βοτανικό.

LUDD/ΡΟΚΑΝΙ, Τσοτυλίου 3, Βοτανικός

Κυρίως με ψιλοκουβέντα μάθαμε πολλά, όπως την ιστορία τους, την παρέα τους, τη συνεργασία των δύο ομάδων, τη δραστηριότητά τους ως συνεταιρισμός, τις συνεργασίες τους κ.α. Επί της Τσοτυλίου βρίσκουμε τον χώρο που συστεγάζονται οι δύο ομάδες και γνωρίζουμε αρχικά τον Μανώλη, την Ελένη, τον Μιχαήλ και τον Ορέστη, την ομάδα του LUDD και το Ροκάνι, την Ελένη, τον Παναγιώτη, τον Πέτρο, τον Νυλ, τον Βασίλη, τον Παναγιώτη, τον Στράτο και την Ολυμπία. Η ιστορία τους όμως δεν ξεκινάει εκεί. Πριν περίπου 6 χρόνια ξεκινά ένα συνεργατικό εγχείρημα, ένα ανοιχτό εργαστήρι, όπου συστεγάζονται διάφοροι δημιουργοί, ομάδες και ιδιώτες. Με βασικό άξονα και ερωτηματικά γύρω από την κατασκευή, κριτικό βλέμμα ως προς την παραγωγή, τις διαδικασίες αυτής και το πώς τα ετεροκανονικά μοντέλα μπορούν να σπάσουν, οι συστεγαζόμενοι δουλεύουν κατασκευές μικρής κλίμακας, μουσικά όργανα, παιχνίδια κ.α., με υλικά που βρίσκουν εδώ και εκεί, ανακυκλωμένα πλαστικά, ξύλα και μέταλλα. Φτάνοντας στο 2020, και με το πέρας του κορωνοϊού, οι διάφορες ομάδες που συστεγάζονται έχουν μεγαλώσει αρκετά και οι ανάγκες αλλάζουν, έτσι οι LUDD και το Ροκάνι συνεχίζουν το συνεργατικό τους έργο επί της Τσοτυλίου 3.

Box for Expression | The Public Toilet of Thoughts (2021) | Παρέμβαση στον δημόσιο χώρο από LUDD.

Οι LUDD είναι ένα εργαστήριο σχεδιασμού και κατασκευής με αρχιτεκτονικές εφαρμογές μικρής κλίμακας, όπως εγκαταστάσεις, έπιπλα, σκηνικά, αντικείμενο κ.α. Η δραστηριότητά του χωρίζεται σε τρεις άξονες, τον σχεδιασμό και την κατασκευή εγκαταστάσεων, επίπλων και αντικειμένων για εταιρείες και ιδιώτες, τη μελέτη εφαρμογής και την υλοποίηση ειδικών κατασκευών για επαγγελματίες στον χώρο της αρχιτεκτονικής, του βιομηχανικού σχεδιασμού και της τέχνης, και τέλος την ανάπτυξη κοινωνικοπολιτιστικών έργων και δράσεων που αφορούν τον δημόσιο χώρο και τα αστικά κοινά. Το έργο τους γεφυρώνει σύγχρονες πρακτικές, ψηφιακά κοινά, σεβόμενοι όμως την ιστορία τους, με πολιτικές ανοιχτού σχεδιασμού. Δεν κοιτούν δηλαδή την κατασκευή από μια ελιτίστικη, προνομιούχα ματιά εξειδίκευσης, στόχος τους είναι να δημιουργούν και το αντικείμενο ή η εγκατάσταση μετά να μπορεί να συνεχίσει τη σχεδιαστική της ιστορία. Καταπιάνονται με μια ευρεία γκάμα υλικών, όπως ξύλο, μέταλλο, πλαστικό κ.α. Έχουν στήσει ένα δίκτυο συνεργατών και φίλων, με τους οποίους κάνουν ανταλλαγή υπηρεσιών και έτσι καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος υλικοτήτων και τεχνικών. Στο πλαίσιο των συνεργασιών τους με άλλες ομάδες, γραφεία κ.α., έχουν δουλέψει μαζί με τους Commonspace, Tenon Architecture και Small Rabbit Design.

Ροκάνι

Κατεβαίνουμε κάτω στο Ροκάνι, όπου η ατμόσφαιρα γυαλίζει από ρινίσματα μετάλλων και αλουμινίου. Εργαλεία, μεγάλα μηχανήματα, γυαλόχαρτα και άλλα βλέπουμε στο υπόγειο του Pοκάνι, όπου δουλεύουν ξύλο για κατασκευές και έπιπλα αντίστοιχα με τους LUDD, αλλά συχνά ακονίζουν και μέταλλα ή ό,τι άλλο τους περάσει από το μυαλό. Μια ομάδα που απαρτίζεται κυρίως από άτομα που έρχονται από τεχνικά επαγγέλματα αλλά και άλλους τομείς. Ενώθηκαν με βασικές ανάγκες τη δημιουργικότητα, την ελευθερία στη επιλογή της κατασκευής, τον πειραματισμό και την εισαγωγή σε νέα υλικά και τεχνικές, αλλά και αντίστοιχα τη συνεργατικότητα και την απουσία από πιο θεσμικά μοντέλα εργασίας. Το Ροκάνι για κάποιους από αυτούς λειτουργεί -ή λειτούργησε- σαν αποσυμπίεση από την τυπικότητα της αστικής ζωής και ως περιβάλλον πειραματισμού και χειρωνακτικής ανακάλυψης άλλων τρόπων βιοπορισμού αλλά και δημιουργίας. Σε κοινό άξονα με τους LUDD, και το Ροκάνι δουλεύει την κατασκευή με άλλες ομάδες και δημιουργούς, αναλαμβάνει έργα και παράγει το δικό του περιεχόμενο. Το έργο τους σε επίπεδο συνεργασιών είναι επίσης αξιόλογο, καθώς έχουν υλοποιήσει κατασκευές και εγκαταστάσεις πολυμεσικού χαρακτήρα, με συνεργάτες από διάφορα σχεδιαστικά και καλλιτεχνικά πεδία. Με το αρχιτεκτονικό γραφείο STOA δημιούργησαν μια διακοσμητική μεταλλική κατασκευή 8m x 3m για αναρριχώμενα φυτά, για το ξενοδοχείο Inn Athens, αλλα και με το αρχιτεκτονικό γραφείο Potiropoulos + Partners συνεργάστηκαν για την κατασκευή διακοσμητικών πάνελ από επαναχρησιμοποιημένη ξυλεία για το κατάστημα της Σχεδίας στην Κολοκοτρώνη.

Σιδερένια αρχιτεκτονική κατασκευή, επένδυση εσωτερικού χώρου ξενοδοχείου Inn Athens. | ΡΟΚΑΝΙ σε συνεργασία με STOA Architects.

Οι δύο ομάδες συνυπάρχουν αρμονικά και βοηθούν η μία την άλλη, ανταλλάσσουν υπηρεσίες και δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά. Ίσως είναι και μια μικρή ανάσα στο πλαίσιο του σκληρού σχεδιασμού και της μυστικοπάθειας της μη συνεργασίας. Σημείο αναφοράς για μεταγενέστερα σχήματα και πρωτοβουλίες, που αντιμετωπίζουν τον σχεδιασμό συλλογικά, αφαιρώντας στον στυγνό ακαδημαϊσμό και την 1:1 εφαρμογή των σπουδών στην επαγγελματική πρακτική. Είναι ανοιχτοί στο να δουλέψουν με άλλους αλλά και να μάθουν από αυτούς. Ταπεινοί και δημιουργικοί, υπάρχουν στον Κεραμεικό μαζί με άλλα εργαστήρια και μαστόρια, συνεχίζοντας τη μνήμη της χειρωνακτικής Αθήνας.

CLOUDS (2019), LUDD