Varmblixt: Η νέα σειρά της ΙΚΕΑ με την υπογραφή τής Sabine Marcelis

Η αιωνιότητα του ζεστού φωτός πάνω στο διαφανές γυαλί

DS.WRITER:

Σοφία Θρουβάλα

Τον περασμένο μήνα παρουσιάστηκε στο Παρίσι η ολοκαίνουρια συλλογή για την ΙΚΕΑ, με την υπογραφή της Νεοζηλανδής designer -με βάση στην Ολλανδία- Sabine Marcelis, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει διακριθεί για την ιδιαίτερη αισθητική της ως προς το χρώμα και τα υλικά που επιλέγει. Η limited συλλογή που η Marcelis σχεδίασε και η ΙΚΕΑ λάνσαρε, ονομάζεται Varmblixt (Hot Flash) και είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος, καθώς βασικό χαρακτηριστικό των 20 αντικειμένων είναι η χρήση του ζεστού φωτός.

Η φονξιοναλίστρια σχεδιάστρια έχει καταπιαστεί έντονα με τις ιδιαιτερότητες του γυαλιού, υλικό το οποίο έχει ορίσει τη δουλειά της. Ένα από τα σπουδαιότερα έπιπλα που δημιούργησε, είναι το πρόσφατο (2020) “No Fear of Glass” στο Περίπτερο του Mies van der Rohe της Βαρκελώνης. Το έργο αυτό ανοίγεται στον χώρο με τρόπο τέτοιο, που μοιάζει τόσο ορατό όσο και αόρατο. Η designer εφάπτει μεταξύ τους δυο αντίθετα φαινομενικά υλικά και τους αλλάζει τη δυναμική. Το βαρύ, πυκνό μάρμαρο μοιάζει να στηρίζει ελάχιστα το εύθραυστο -ανεπαίσθητο στον χώρο- γυαλί, το οποίο, ανάλογα με τον φωτισμό, παίρνει τα χρώματα του χώρου και τα διαθλά ευγενικά, ενώ ο παιγνιώδης τίτλος προσκαλεί τον θεατή να το χρησιμοποιήσει, εμπιστευόμενος το λεπτό φύλλο γυαλιού. Τη φιλοσοφία αυτή ασπάζεται και στη νέα της δουλειά.

Γιατί φως και γιατί γυαλί; Όπως λέει η ίδια, η σχέση της με τα αντικείμενα είναι πολύ προσωπική. Τα αντικείμενα στο σπίτι μας είναι δύο ειδών: τα συναισθηματικά, αυτά που σημαίνουν κάτι για τον κάτοχο, και τα λειτουργικά, των οποίων είμαστε χρήστες. Κανένα όμως από τα δύο δεν είναι περισσότερο ή λιγότερο απαραίτητο για ένα σπίτι. Η ιδέα, λοιπόν, πίσω από τη συλλογή Varmblixt είναι η ανάγκη της Marcelis να βρεί έναν ισορροπημένο τρόπο να συνταιριάξει αυτές τις δύο “ιδιότητες”, αυτά τα δύο χαρακτηριστικά των αντικειμένων -ως προσωπικών-, σε μια σειρά των 20 κομματιών. Τα προϊόντα της συλλογής -φωτιστικά, miseen-place αντικείμενα, τραπεζάκια σαλονιού και χαλιά με γεωμετρικά σχέδια- δημιουργήθηκαν με στόχο να αγκαλιάσουν το οικιακό περιβάλλον και να φέρουν τη θαλπωρή και τη ζεστασιά στο σπίτι, χωρίς να απορρίπτουν τη μινιμαλιστική λογική που γενικά πρεσβεύει και προωθεί το ΙΚΕΑ.

Το θερμό φως και η διαφάνεια είναι τα βασικά “υλικά” της. Αναλογιζόμενη το πώς κάτι μπορεί μέσα από τη βιομηχανική παραγωγή του να γίνει κειμήλιο, να μείνει δηλαδή στο σπίτι μας “για πάντα”, ακόμη κι αν ο χώρος ή εμείς οι ίδιοι αλλάξουμε στον χρόνο καθώς αυτός περνά, σκέφτηκε το μόνο “αιώνιο” υλικό το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει, το φως! Μέσα από τον σχεδιασμό ιδιαίτερων φωτιστικών που μιμούνται το ζεστό πρωινό φως, ουσιαστικά δημιουργεί μια “μηχανή” ελεγχόμενης γλυπτικής του χώρου μας. Αντίστοιχα, τα γυάλινα σκεύη της σειράς εμπλουτίζονται με διάφορες υφές και χρώματα (ζεστό πορτοκαλί και πράσινο τύπου νεφρίτη), παλέτα που διαθλάται στον χώρο τις ώρες που το φως τα διαπερνά. Αυτές οι επιλογές, και κυρίως η αίσθηση του φωτός όπως αυτή παράγεται και αναπαράγεται, δημιουργούν μια συγκινητική ατμόσφαιρα στον χώρο, που κάνει τα αντικείμενα αυτά να λειτουργούν τόσο σε επίπεδο χρήσης όσο και σε ένα επίπεδο συναισθηματικής κάλυψης. Οι ιδιότητες του γυαλιού, σε συνδυασμό με την παρουσία ή απουσία χρωμάτων, κάνουν τα αντικείμενα της συλλογής -σε ένα μεγάλο βαθμό- προσωπικά, αφού η μορφή τους εξαρτάται τόσο από τον χώρο στον οποίο θα τοποθετηθούν, όσο και από τον χρόνο (π.χ. ηλιοβασίλεμα). Η designer καλεί τους κατόχους αυτών των αντικειμένων να ανοίξουν διάπλατα τα παράθυρα κατά τη διάρκεια της ημέρας προκειμένου το σπίτι να ζωντανέψει, ενώ για το βράδυ προτείνει τη μυσταγωγία του ζεστού κίτρινου φωτός αντί του ψυχρού και άγριου λευκού που τα κάνει όλα να μοιάζουν επίπεδα. Για την εκτέλεση της συλλογής χρησιμοποιήθηκε ελάχιστη ποσότητα υλικού, χωρίς σπατάλες πόρων και χωρίς υπερβολές ως προς τον όγκο που θα εξαγόταν.

Με τη συνεργασία αυτή, η Sabine Marcelis κλείνει έναν κύκλο προσωπικής δουλειάς. Σε όλα τα προϊόντα της σειράς είναι διακριτή μια αναφορά -μια ταυτότητα- σε προηγούμενα διεθνώς αναγνωρισμένα έργα της, όπως το εμβληματικό “No Fear of Glass” που αναφέρθηκε στην αρχή, ή την εγκατάσταση σιντριβανιών στο Design Miami του 2018, ενώ, επίσης, το σχήμα κύκλου που εμφανίζεται ως μια φόρμα "leitmotif" σε όλη την πρόσφατη καριέρα της, χρησιμοποιείται κι εδώ! Στη Varmblixt, το “leitmotif”, εν προκειμένω κύκλος, υπάρχει όχι μόνο σαν υπογραφή της συλλογής αλλά και ως μια φορμαλιστική υπενθύμιση της έννοιας του “αιώνιου” και επαναλαμβανόμενου. Όσο, τέλος, για την έννοια του μεταβλητού και του ρευστού, αυτό “εκπροσωπείται” επιτυχώς από την παρουσία του λαμπερού γυαλιού.