Αφιέρωμα στο ξενοδοχειακό design

Κεντρική Εικόνα: Tranouli Eleni, Paky Vlassopoulou, Kantharos Gatherings vol.II, Dexamenes

Το Design Society συνεχίζει την έρευνα γύρω από το ξενοδοχειακό design και εστιάζει στον σχεδιασμό και στις νέες, καινοτόμες ιδέες που καθιστούν την ξενοδοχειακή εμπειρία ιδιαίτερη και μοναδική. 

Ο κλάδος του τουρισμού στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται χωρίς αμφιβολία στο προσκήνιο, και οι εφαρμογές που παρατηρούνται τόσο στον σχεδιασμό όσο και σε εικαστικές αφηγήσεις, δημιουργούν μια νέα τάση και κουλτούρα γύρω από τον τομέα του σύγχρονου ελληνικού τουρισμού. Η γεφύρωση εικαστικών, σχεδιασμού, αρχιτεκτονικής και εκδηλώσεων στον τουρισμό βοηθά στη δημιουργία μοναδικής ταυτότητας κάθε μονάδας, ενώ παράλληλα γεννιέται μια νέα μορφή κουλτούρας και ένα πολιτισμικό υπόβαθρο που δεν είναι τόσο άμεσα κερδοσκοπικό, αναδεικνύοντας τον σύγχρονο καλλιτεχνικό διάλογο.

Επιπλέον, οι ξενοδοχειακές παροχές ανοίγονται σε ένα πιο ευρύ κοινό και δημιουργούνται “πλατφόρμες” προώθησης του σύγχρονου ελληνικού σχεδιασμού. Ακόμα, ενισχύεται μια υγιής μορφή τουρισμού, που έχει ως βάση εικαστικά περιεχόμενα και αφηγήσεις, ενώ προωθείται και μια εξειδικευμένη συνθήκη -ή, θα λέγαμε, βίωμα- για το κάθε παραθεριστικό θέρετρο. Δεν μιλάμε πλέον για ένα μοντέλο τουρισμού που χαρακτηρίζεται μόνο από τα χαρακτηριστικά του τόπου, του τοπίου, της ιστορικότητας και των παροχών, αλλά για ένα μοντέλο τουρισμού μοναδικό, που συνεχώς μεταλλάσσεται με παραμέτρους τις σύγχρονες πολιτισμικές και εικαστικές συνθήκες που δημιουργούνται τώρα, σε Ελλάδα αλλά και εξωτερικό!

«Self-defined Horizon», Costas Varotsos, 2nd Art Symposium (1990), Sculpture Garden, Minos Beach art hotel

Τελευταία παρατηρούμε ιδιαίτερη πρωτοτυπία και πειραματισμό με υβριδικές εκδηλώσεις, πειραματικά ξενοδοχειακά εγχειρήματα, αλλά και συνθέσεις που προσφέρουν μια ιδιαίτερη ταυτότητα. Στο δεύτερό μας αφιέρωμα γύρω από τον ξενοδοχειακό κλάδο, θα εστιάσουμε στο πώς τα εικαστικά και η ιστορικότητα μπαίνουν στο ξενοδοχειακό περιβάλλον αναδεικνύοντας τους χώρους, στον σχεδιασμό αντικειμένων που προσδίδει καινοτομία, αλλά και στους επαγγελματίες που με τη δουλειά τους και τις μνήμες τους προτείνουν μια αισθητική πλαισίωση που καθιστά τον ελληνικό τουρισμό μια εντελώς μοναδική εμπειρία!

Dexamenes hotel

Ξεκινάμε με τη σύμπραξη δύο αφηγήσεων, που μπλέκουν την ιστορικότητα μέσα από εικαστικές αναζητήσεις με αισθητηριακές επιγεύσεις. Στον ιδιαίτερο χώρο του ξενοδοχείου Dexamenes, με την υπογραφή του K Studio, η Ελένη Τρανούλη επιμελείται μια σειρά από εκδηλώσεις, τις Kantharos Gatherings. Μια ιδιαίτερη επανάχρηση, το συγκρότημα Dexamenes, στεγάζεται σε ένα μεταπολεμικό οινοποιείο στη δυτική Πελοπόννησο, που γεφυρώνει τη φιλοξενία με τη μεταπολεμική ιστορία των Δεξαμενών. Το αξιοσημείωτο σε αυτή την περίπτωση είναι ότι το συγκεκριμένο έργο δεν αποτελεί μια απλή αρχιτεκτονική μελέτη, αλλά επανάχρηση ενός ήδη υπάρχοντος κτιρίου, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς η Ελλάδα έχει πλούσιο κτιριακό απόθεμα το οποίο δεν χρησιμοποιείται. Οι Dexamenes δίνουν ζωή στο παλιό οινοποιείο, σεβόμενες την ιστορία του. Οι βασικές προγενέστερες αρχιτεκτονικές χαράξεις διατηρούνται, και νέες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις έρχονται για να γεφυρώσουν το παλιό με το καινούριο, σε μια μεταβιομηχανική luxury αισθητική που περιγράφει το τοπίο της Πελοποννήσου. Οι σχεδιαστικές λεπτομέρειες επίσης περιγράφουν σε μεγάλο βαθμό το σύγχρονο ελληνικό design, με minimal εμφανή στοιχεία της κατασκευής, όπως τις σωληνώσεις, επιμελημένο σχεδιασμό στα έπιπλα και υφασμάτινες επιφάνειες με διακριτές υφές, που υπογραμμίζουν τον έντονο μεταβιομηχανικό χαρακτήρα του κτιρίου. 

Panos Profitis, Charitonidi Despoina, Kantharos Gatherings vol.I, curated by Tranouli Eleni, Dexamenes | Photo: James Gabriel Martin 

Η Ελένη Τρανούλη, αφορμώμενη από την ιστορικότητα του χώρου, οραματίζεται τα Kantharos Gatherings, μια πολυ-αισθητηριακή εμπειρία οινογευσίας, εικαστικών και μνήμης. Οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες, μέσα από την εμπειρία τους στον χώρο, καλούνται να αποδώσουν, ο καθένας στη δική του εικαστική γλώσσα, το βίωμά τους. Στην πρώτη εκδήλωση, Kantharos Gatherings Vol.I, το καλοκαίρι του 2019, οι καλλιτέχνες Δέσποινα Χαριτωνίδη και Πάνος Προφήτης παρουσιάζουν το Spit, μια σωματική παράσταση γευσιγνωσίας κρασιού, που σχετίζεται με το σώμα και ταλαντεύεται ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό. Η εκδήλωση είναι ανοιχτή για τα άτομα που διαμένουν στον ξενοδοχειακό χώρο, αλλά και την τοπική κοινότητα, και τοπικοί οινοπαραγωγοί πλαισιώνουν γευστικά την εμπειρία. Το ίδιο καλοκαίρι, στο Kantharos Gatherings Vol.IΙ, η Πάκυ Βλασσοπούλου -πάλι υπό την επιμέλεια της Ελένης Τρανούλη- παρουσιάζει την πολυμεσική έκθεση γευσιγνωσίας με τίτλο "Tonight, we’re going to do some very gentle whispers (with elements of haircut)". Εξερευνώντας τις διαδικασίες της ξενοδοχειακής εμπειρίας και της φιλοξενίας, η Πάκυ Βλασσοπούλου συνδυάζει στοιχεία φροντίδας, ευχαρίστησης και απόλαυσης, προσαρμόζοντας συγκεκριμένα πρωτόκολλα ή εισάγοντας νέα στην τυπική διαδικασία της οινογευσίας, ενώ υποκινεί τους επισκέπτες να “μπλεχτούν” με το έργο και να γίνουν κομμάτι αυτού.

Alicja Biała, KIRKI project, Onos Eco Living, Tinos 2023

Συνεχίζουμε την αναζήτησή μας με το εγχείρημα KIRKI, ένα νομαδικό καλλιτεχνικό project το οποίο ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2023. Η KIRKI υπάρχει κάπου ανάμεσα στα νησιά των Κυκλάδων και αφορμάται από τις γεύσεις, τον τόπο, τη λαογραφία, τις ιστορίες και τις αφηγήσεις, τα οποία φέρνει στο κοινό μέσω μιας εικαστικής μελέτης που, σίγουρα, έχει και κοινωνιολογική προέκταση. Πέρυσι τους είδαμε στο νησί της Τήνου, με το εικαστικό πρόγραμμα ‘When the heart of a pig has hardened, dice it small’, που διαδραματιζόταν σε διάφορα σημεία του νησιού της Τήνου, με κεντρική βάση το ξενοδοχείο Onos Eco Living. Στην έκθεση συμμετείχαν οι Μυρσίνη Αρτακιανού, Alicja Biała, Matilde Cerruti Quara, Αλέξανδρος Ντούρας, Nada Elkalaawy, Hannah Lim, Lindsey Mendick, Γιώργος Πέτρου, Zayn Qahtani και Maddalena Zadra, με σύνολο 30 έργα. Πέρα από τη βασική εικαστική έκθεση, στο Onos Eco Living η εμπειρία πλαισιωνόταν και από διάφορες παράλληλες δράσεις που ενέπλεκαν την τοπική κοινωνία, τις παραδόσεις αλλά και κοινωνικά ζητήματα που αφορούν τον τόπο. Θα έλεγε κανείς ότι η KIRKI “όσμωσε” το νησί της Τήνου το περασμένο καλοκαίρι, δημιουργώντας ένα κοινό πλαίσιο ανάμεσα σε επισκέπτες, παραθεριστές και ντόπιους, ευαισθητοποιώντας αλλά και επικοινωνώντας σύγχρονες και ξεχασμένες γεύσεις και μνήμες μέσω εικαστικών αφηγήσεων. Αναμένουμε να δούμε τι ετοιμάζουν στη φετινή διοργάνωση, με μεγάλη προσμονή! 

East-West-North-South, Angelos Skourtis, 3nd Art Symposium (1993), Sculpture Garden, Minos Beach art hotel

Σημαντική συμβολή στον χώρο έχει και το G & A Mamidakis Foundation, με ποικίλες δράσεις σε ξενοδοχειακούς χώρους, επί πάνω από 20 χρόνια. Το ίδρυμα, πέρα από καλλιτεχνικά προγράμματα residencies και ετήσια εικαστικά βραβεία, συντηρεί και μια ιδιαίτερα σημαντική συλλογή και έκθεση τέχνης, με πάνω από 70 έργα, στο Minos Beach art hotel, στον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης. Η Συλλογή “τροφοδοτείται” από τις παράλληλες εικαστικές δράσεις του ιδρύματος, οι οποίες ξεκινούν από το 1988, και φιλοξενούμενους καλλιτέχνες όπως οι Ami Yamasaki, Γιώργος Γυπαράκης, Antonio Mussela, Attilla Tahtahta κ.α. Αυτό που έχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην προκειμένη περίπτωση, είναι ότι ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στο Sculpture Garden του ξενοδοχείου Minos Beach art hotel. Το Sculpture Garden είναι ένας κήπος με γλυπτά και εγκαταστάσεις μεσαίας και μεγάλης κλίμακας, που δημιουργούν μια αφηγηματική ιστορία τέχνης η οποία ξεκινά από το 1988 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Club Vacay, curated by Greece is for Lovers, 100% Hotel Show

Συνεχίζοντας, ένας θεσμός ο οποίος αναμφίβολα έχει συμβάλει στη διαμόρφωση της αντίληψής μας για το ξενοδοχειακό design, είναι το Club Vacay. To Club Vacay είναι μια από τις παράλληλες δράσεις του 100% Hotel Show, μετράει ήδη δύο χρόνια ζωής, και είναι μια έκθεση υπό την επιμέλεια των Greece is for Lovers, όπου παρουσιάζεται η δουλειά επιλεγμένων design studios και designers. Σε κάθε διοργάνωση, η έκθεση μας παρουσιάζεται με μια διαφορετική “ονειρική” επιμέλεια, η οποία καθιστά τη συνθήκη λιγότερο τυπική και λειτουργεί ως πηγή έμπνευσης και διαθεματικότητας στον χώρο του αντικειμένου και του επίπλου στα πλαίσια του τουρισμού. Στην τελευταία διοργάνωση, τον Νοέμβριο του 2023, είδαμε καλλιτέχνες και σχεδιαστές όπως: Blue Cycle, Chloe Simou, Greece is for Lovers, HAK Studios, Hoi Kaloi, Kalodromo, Keramik, Koukos de Lab, Mariza Galani, M2P, Theo Galliakis και Yiannis Ghikas x Myran.

Club Vacay, curated by Greece is for Lovers, 100% Hotel Show

Κάπου εδώ κλείνει το αφιέρωμά μας για το ξενοδοχειακό design, ένα θέμα το οποίο μας έχει απασχολήσει πολύ και θα συνεχίσει να μας απασχολεί, καθώς αποτελεί έναν κλάδο που κινείται ιδιαίτερα ταχύρυθμα, με πολύ άμεσα αποτελέσματα και με μια μορφή ανάπτυξης που είναι καθ’ όλα θεμιτή! Η ανάμιξη αρχιτεκτονικής, σχεδιασμού, εικαστικών και πειραματικών εκδηλώσεων στους ξενοδοχειακούς χώρους είναι η νέα τάση και υποδηλώνει πρωτοπορία αλλά και ευαισθησία ως προς τη λεπτομέρεια, δημιουργώντας παράλληλα ένα νέο υπόβαθρο στην προαγωγή αισθητικής και λειτουργικότητας. Αναμένουμε να δούμε νέες κατευθύνσεις και παντρέματα αισθητικών τάσεων, καθώς και νέα ατομα να δραστηριοποιούνται στον χώρο. Σίγουρα όμως, τα παραδείγματα που ξεχωρίσαμε σε αυτά τα δύο άρθρα μπορούν να αποτελέσουν αναφορά αλλά και καταγραφή της επικαιρότητας του σχεδιασμού, τόσο στον τομέα του τουρισμού, όσο και σε αυτούς της αρχιτεκτονικής και του design γενικότερα.